Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερα παιδιά κάθε ηλικίας διαγνώσκονται με «πρόβλημα».
Τα δημόσια διαγνωστικά κέντρα είναι στην κυριολεξία πλημμυρισμένα με παιδιά «με πρόβλημα». Κι ενώ στο παρελθόν συνηθιζόταν να πηγαίνουν για μαθησιακή αξιολόγηση γύρω στα 8, δηλαδή στο τέλος της Β’ δημοτικού με αρχές της Γ’ δημοτικού, παρατηρώ μετά λύπης ότι πηγαίνουν παιδιά ολοένα και περισσότερο, ήδη από την ηλικία των 4 ετών!
Κι αναρωτιέμαι τι συμβαίνει; Τι πρόβλημα υπάρχει σε ένα παιδί 4 μόνο ετών;
«Δεν μιλάει καλά και αργότερα στο σχολείο δε θα μπορέσει να ανταπεξέλθει», είναι η πιο κοινή απάντηση. Όλα τα παιδιά κάτι εμφανίζουν..
Κάποιο δε μιλάει καθαρά, δε διαβάζει αρκετά άνετα, δε συμμετέχει στα προφορικά, δεν κατανοεί το κείμενο, μπερδεύει τα γράμματα, δεν εντάσσεται στην ομάδα, δεν κρατάει καλά το μολύβι, δε συγκεντρώνεται, δε φτιάχνει την τσάντα του, δεν οργανώνει τη μελέτη του… όλα έχουν κάποιο «πρόβλημα»…
Εμείς άραγε στις εργασίες μας έχουμε τον ίδιο ρυθμό, τον ίδιο τρόπο, το ίδιο σκεπτικό; Όχι! Εργαζόμαστε όμως, ο καθένας όπως μπορεί! Γιατί τα παιδιά που είναι εξ’ ορισμού στη διαδικασία της ανάπτυξης να μην έχουν αυτή τη δυνατότητα να μαθαίνουν, να ζουν με τον τρόπο τους; Να έχουν το χώρο και το χρόνο που χρειάζεται το κάθε παιδί για να αναπτυχθεί; Να αναπτυχθεί, όχι όπως το σύστημα έχει προσδιορίσει, αλλά όπως χρειάζεται να αναπτυχθεί για το δικό του όφελος. Γιατί να χρειάζεται να πούμε ότι το παιδί έχει «πρόβλημα» οποιουδήποτε τύπου και όχι ότι βρίσκεται στο στάδιο της εξέλιξης και χρειάζεται να το αγκαλιάσουμε και με πολλή αγάπη και κατανόηση να το διευκολύνουμε δίνοντάς του τα κατάλληλα εργαλεία για να αναπτυχθεί. Αυτά τα εργαλεία συχνά δε βρίσκονται στις ατελείωτες επισκέψεις κάθε ειδικότητας. Οι οικογένειες στην κυριολεξία στραγγίζονται πρώτα ψυχολογικά, μετά οικονομικά και τέλος πρακτικά με όλη αυτή τη διαδικασία στην οποία υποβάλλονται με την ελπίδα το παιδί «να γίνει καλά».
Το παιδί είναι καλά, απλά το εκπαιδευτικό μας σύστημα είναι άκαμπτο και δέχεται παιδιά με ένα συγκεκριμένο προφίλ.
Αν διαβάζεις άνετα είσαι οκ, αν γνωρίζεις την Αλφάβητο από τα 5 είσαι οκ, αν κάθεσαι στην καρέκλα 1 ώρα συνεχόμενα είσαι οκ, αν απαντάς μόνο όταν σε ρωτάνε είσαι πολύ οκ…
Ό,τι βγαίνει από το προκαθορισμένο προφίλ και δυσκολεύει την αντιμετώπισή του γιατί απαιτεί μία προσπάθεια παραπάνω για να βρεθεί ένας άλλος τρόπος προσέγγισης, έχει πρόβλημα!
Άραγε, ποιός έχει το πρόβλημα;
Πολλές δεκαετίες πριν, εξαίρετοι επιστήμονες έχουν ασχοληθεί με το θέμα της μάθησης. Έχουν διατυπωθεί λεπτομερώς θεωρίες όπως η πολλαπλή νοημοσύνη που έχει τεκμηριωθεί και υποστηρίζει ότι μπορούμε να μαθαίνουμε με τουλάχιστον 9 διαφορετικούς τρόπους. Αυτό εξηγεί γιατί τα παιδιά έχουν «πρόβλημα». Γιατί το υπάρχον σύστημα είναι δομημένο με τέτοιο τρόπο που ευνοεί τα παιδιά που μαθαίνουν με λογικομαθηματικό τρόπο. Όλοι οι άλλοι τρόποι δεν υπάρχουν. Άρα ένα παιδί για παράδειγμα που λειτουργεί με σωματική νοημοσύνη, δηλαδή την ικανότητα να αντιλαμβάνεται τα πράγματα μέσω του σώματός του, έχει πρόβλημα, απλά γιατί δεν του επιτρέπεται να κινείται την ώρα του μαθήματος.
Αντί όμως να μιλάμε για «προβλήματα», ίσως είναι καιρός να μιλάμε για τρόπους. Οι πληροφορίες μας έχουν δοθεί εδώ και πολύ καιρό, αυτό που μένει είναι να τις αξιοποιήσουμε. Αυτό θα συμβεί μόνο αν αρχίσουμε να βλέπουμε τι μπορεί να γίνει ώστε το κάθε παιδί να αντιμετωπίζεται διαφορετικά όπως διαφορετικοί είμαστε όλοι μας, με κατανόηση και σεβασμό στο ρυθμό ανάπτυξής του και με αγάπη και αποδοχή από όλες τις πλευρές, γονείς εκπαιδευτικούς και ειδικούς. Οι γονείς, να μπορούν να βλέπουν το παιδί τους ως ένα μοναδικό παιδί που εξελίσσεται διαρκώς και σε αυτή τη βάση να συνομιλούν με τους εκπαιδευτικούς και τους ειδικούς.
Είναι ελάχιστες οι περιπτώσεις συγκριτικά με τον αριθμό των παιδιών που αξιολογούνται με “πρόβλημα”, που πραγματικά υπάρχει μεγάλη δυσκολία και χρειάζεται τόσο εκτεταμένη ειδική φροντίδα. Για το σύνολο των παιδιών χρειάζεται να βρεθούν φυσικές δραστηριότητες και να τους δοθούν τα κατάλληλα εργαλεία και ο χρόνος που απαιτείται για να αναπτυχθούν μέσα στο ίδιο το εκπαιδευτικό περιβάλλον.