Η ηθική παρενόχληση στην καθημερινότητα αποτελεί μια σύγχρονη, καλά κρυμμένη μορφή βίας που ταλαιπωρεί σχεδόν όλους τους ανθρώπους.
Τι είναι όμως η ηθική παρενόχληση;
Η Γαλλίδα ψυχίατρος και ψυχαναλύτρια με ειδίκευση στην θυματολογία M.F. Hirigoyen δίνει αναλυτικότερα τον επικρατέστερο ορισμό για την ηθική παρενόχληση στο βιβλίο της «Ηθική παρενόχληση: Η κρυμμένη βία στην καθημερινή ζωή »(1998): ορισμένες διαστροφικές ενέργειες είναι τόσο συνηθισμένες και καθημερινές, ώστε οι άνθρωποι τις χρησιμοποιούν σαν κανόνα. Ξεκινάει με μια απλή έλλειψη σεβασμού, ένα ψέμα ή μια εκμετάλλευση. Όλα αυτά τα νιώθουμε ανυπόφορα μόνο όταν μας ζημιώσουν άμεσα. Αργότερα, εφόσον η κοινωνική ομάδα στην οποία εφαρμόζονται οι συγκεκριμένες συμπεριφορές δεν αντιδρά, οι συμπεριφορές μετατρέπονται σταδιακά σε αποδεδειγμένα διαστροφικές, με σοβαρές επιπτώσεις για την ψυχική υγεία των θυμάτων. Επειδή υπάρχει ο φόβος ότι κανείς δε θα τα ακούσει, τα θύματα σιωπούν και υποφέρουν καρτερικά.
Παρακάτω υπάρχουν οι 10 πιο συνηθισμένες φράσεις ηθικής παρενόχλησης:
- Αρχικά, κακεντρεχή σχόλια που αφορούν σε φυσικά χαρακτηριστικά του ατόμου, με πρόφαση το χιούμορ π.χ. «Έχουμε και την κοντούλα στην παρέα μας σήμερα!!»
- Υποτιμητικά σχόλια με πρόφαση π.χ. «Γιατί καλέ και που σου τα λέω.. τα καταλαβαίνεις ;; Δεν έχεις εμπειρία ζωής…»
- Προσβλητικά σχόλια με μια αληθοφανή δικαιολογία π.χ. «Εσένα θα σε έχουμε από κοντά, γιατί αφηρημένο σε βλέπω και μπορεί να μας κάνεις καμία ζημιά»
- Ρατσιστικό σχόλιο που με βάση το φύλο ή την καταγωγή του ατόμου π.χ. «Καλά εσύ γυναίκα πράγμα δουλεύεις, αντί να μένεις στο σπίτι σου;;;..»
- Διάθεση υπεροψίας και υποτίμησης π.χ. «Έλα μην το αναλύεις αφού η δική μου ιδέα είναι καλύτερη…»
- Επιβολή εξουσίας π.χ. « – Θα μπορούσα να πάρω άδεια;
-Ξέρεις οι νέοι δεν έχουν δικαίωμα να πάρουν άδεια σε αυτή την εταιρεία»
- Προκατειλημμένη σκέψη με βάση περιοριστικές πεποιθήσεις π.χ. « Κοίτα τη που στα γεράματα αποφάσισε να επιστρέψει στα θρανία… Σιγά μην πετύχει»
- Απαξίωση σε συνδυασμό με παγιωμένες σεξιστικές αντιλήψεις π.χ. « Αυτή χαζή είναι αλλά ευτυχώς έκανε πλούσιο γάμο …»
- Μείωση της αξίας της εργασίας του άλλου με ταυτόχρονη στέρηση των απαραίτητων μέσων π.χ. «Καλά εσύ δεν έχεις ανάγκη από υπολογιστή, σιγά τη δουλειά που κάνεις»
- Χρήση της εξουσίας με διάθεση επιβολής στους νεότερους π.χ. «Εσύ ως νέα θα κάνεις τις υπερωρίες, εμείς θα φύγουμε στην ώρα μας»
Άρα, εύλογα προκύπτει το συμπέρασμα πως η ηθική παρενόχληση είναι μια πολυπρόσωπη και πολυδιάστατη κατάσταση. Υπάρχει στην καθημερινότητα μας, και λόγω της φύσης της είναι δύσκολο να αναγνωρισθεί. Σταδιακά ο θύτης αποκτά ισχύ, δύναμη και η θέση του αποκτά ισχύ, την συμπεριφορά του πλέον την θεωρούμε κανονική , με αποτέλεσμα συχνά να την συγκαλύπτουμε και ορισμένες φορές μπορεί να ερμηνεύουμε ακόμα και ως προσωπική ένταση, παρεξήγηση δημιουργώντας εν τέλει μια παθολογική σχέση ανάμεσα σε δύο ανθρώπους. Είτε αφορά σε συζύγους, συντρόφους, γνωστούς, συνεργάτες, γονείς και παιδιά.